سوره الرّحمن

مقدمه:

امام کاظم(ع) فرمود: هر چیزی عروسی دارد و عروس قرآن، سوره الرّحمن است.

از امام صادق (ع) نقل شده است،کسی که در شب سوره الرحمن را بخواند و بعد از هر ﴿فبای آلاء ربکما تکذبان﴾ بگوید «لا بشیء من ألائک رب اکذب»؛ پروردگارا هیچ یک از نعمت های تو را تکذیب نمی کنم، خداوند فرشته و ملکی را بر او موکل کند که اگر در اول شب خواند، او را تا صبح محافظت نمایند و اگر در هنگام صبح آن را خواند، موکّل نماید بر او فرشته ای که او را تا شب حفظ نماید.( مجمع البیان:9/ 296،س16)

مشخصات کلي:

1-در جزء27 قرآن است-سوره55قرآن است-78آيه دارد-مکّي است

2-شأن نزول: مفسران قرآن کریم در علت و سبب نزول سوره الرحمن می‌گویند؛ چون قریش نام رحمان را کم شنیده بودند، هنگامی که آیه 60 سوره فرقان: «وَ إِذا قِیلَ لَهُمُ اسْجُدُوا لِلرَّحْمنِ»، بر پیامبر نازل گردید، قریش گفتند (ما الرّحمن) یعنى این رحمان کیست و چیست؟ خداوند در مقابل این گفتار آنان سوره «الرّحمن» را نازل کرد

3-از نظر محتوا به 5 بخش تقسيم ميشود:

 بخش اول که مقدمه و آغاز سوره است، از نعمت‌هاى بزرگ خلقت، تعلیم و تربیت، حساب و میزان، وسائل رفاهى انسان، و غذاهاى روحى و جسمى او سخن مى‌‏گوید.

 بخش دوم، توضیحى است بر چگونگى آفرینش انسان و جن.

بخش سوم، بیانگر نشانه‌‏ها و آیات خداوند در زمین و آسمان است.

 بخش چهارم، از نعمت‌هاى دنیوى فراتر رفته، سخن از نعمت‌هاى جهان دیگر است که با دقت و ظرافت خاصى ریزه‌‏کاری‌هاى نعمت‌هاى بهشتى -اعم از باغ‌ها، چشمه‌‏ها، میوه‌‏ها، همسران زیبا و باوفا، و انواع لباس‌ها- توضیح داده شده است.

 سرانجام در بخش پنجم این سوره، اشاره کوتاهى به سرنوشت مجرمان و قسمتى از مجازات‌هاى دردناک آنان آمده است.

4-آيه «فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ» که به وسیله آن از بندگانش اقرار بر نعمت‌هاى خود مى‏‌گیرد،31 بار تکرار شده که بيش ترين تکرار در قرآن است.

شرح و تفسير برخي آيات:

1-آيه 17(رَبُّ الْمَشْرِقَيْنِ وَرَبُّ الْمَغْرِبَيْنِ):منظور از ((دو مشرق ))، مشرق تابستان و مشرق زمستان است ، كه به خاطر دو جا بودن آن دو چهار فصل پدید مى آید، و ارزاق روزى خواران انتظام مى پذیرد.بعضى هم گفته اند: مراد از دو مشرق ، مشرق خورشید و مشرق ماه است ، و مراد از دو مغرب هم دو مغرب آن دو است .

2-ايه 19 و 20(مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ يَلْتَقِيَانِ-بَيْنَهُمَا بَرْزَخٌ لَّا يَبْغِيَانِ):اين ايه مشابه ايه53/فرقان است-برخی این آیه را به جریان گلف استریم تفسیر کرده اند-در روایتی از امام صادق ( ع ) در تفسیر این آیه نقل شده است : ( ( علی و فاطمه دو دریای عمیقند که هیچ یک بر دیگری تجاوز نمی کند و از این دو دریا لولو ومرجان یعنی امام حسن و امام حسین ( ع ) خارج شده اند -در شهر توریستی اسکاگن این زیبایی را می توانید در سجیه دید، این شمالی ترین شهر دانمارکیهاست، جایی که دریای بالتیک و دریای شمال بهم میپیوندند. دو دریای مختلف با هم یکی نمی شوند و بنابرین این راستا بوجود می آید.

و این همان چیزی است که در قرآن آمده است.

3-ايه 46(وَلِمَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ جَنَّتَانِ):تفاسير موجود:1-بهشتي مادي وديگري معنوي2-بهشتي براي جن وديگري انس3-بهشتي براي ايمان و ديگري عمل صالح4-بهشتي براي اطاعت و ديگري ترک معصيت

4-ايه62(وَمِن دُونِهِمَا جَنَّتَانِ):در اين آيه شريف از دو بهشت ديگر سخن مي‌گويد كه در مرحلة پايين‌تري قرار داشته و مخصوص افرادي با رتبة ضعيف‌تري از ايمان و خوف از پروردگار است‌; به بيان ديگر، چه در آية 42 و چه در آية شريف مورد پرسش‌، سلسله مراتب بهشت‌،به تناسب ايمان و عمل صالح توصيف شده است‌...